रागा आणि नमो - आंधळे दळतेय कुत्रे पीठ खातेय - फक्त धडांचा देश

बुद्धिवंतांची भारतात कमी नाही. आमच्यासारखे तर गल्लोगल्ली आणि फेसबुकवर हजारो मिळतील. पण हे सगळ बाजूला ठेवून खरच किती दूरगामी परिणाम करणार आहे हे -आपण हौस म्हणून वैचारिक बोलणे, याचा विचार नाही.

तर या असल्या वैचारिक बोलण्याचा काठ गाठणारे, एक तर काहीच नाही किंवा असलेच तर फ़ौल असे कर्तब असणारे दोन महाशय या देशाचे पंतप्रधान होण्याची स्वप्न पाहतायेत.

जवळपास सगळा देश आणि मेडिया सुद्धा हे दोघेच लायक आहेत अशा भ्रमात यान पैकी कौन अशी ओरळ उठवतोय. आणि यांपैकीच कुणी होणार असेल तर तो रागा असेल याचीच शक्यता जास्त.

आता नमो सारखा प्रचारकी माणूस रागाच्या पुढे उभा केल्यास तितकी क्षमता नसणारा रागा सुद्धा चमकून निघतोय. नुसताच रागा आणि त्या समोर अडवाणी उभे केले असते तर लोकांनी रागा साठी 'हा आणि पंतप्रधान?' असे विचारले असते, कारण अडवाणी सारख्या मात्तबर नेत्यापुढे, रागा ची कार्कीद्र आणि अनुभव काहीच नाही. असो. राजकारणाच्या मार्केट मध्ये रागा एकटाच उभा राहीला असता आणि त्याच्या समोर बीजेपी ने असाच कुणी तरी उभा केला असता, अडवाणी/नमो सोडून, तर रागा चा कुणी पंतप्रधान म्हणून टेकर नसता. पण जसे 'एकाच कंपनीचा प्रोडक्ट समोर असेल तर घेणारा हाच विचार करतो कि घेऊच की नको?'. पण तिथेच 'एका समोर एक असे दोन किंवा अनेक कंपन्यांचे प्रोडक्ट असतील, तर तिथे घेणारा कमीत कमी काहीना काही घ्ययचेयच!' हा विचार करून असतो. म्हणूनच रागा समोर नमो असल्याने रागा 'सारख्यालाही' लोकांनी पंतप्रधान म्हणून घेण्यासाठी मानसिकता सुरु केली आहे. आणि शेवटी रागा कोन्ग्रेस सारख्या 'देश-व्यापी आणि काही अंशी धर्मनिरपेक्ष' असलेल्या पक्षात असल्याने उद्या तोच पंतप्रधान होणार याचीच जास्त शक्यता वाटते.

पण ते थोडे परवडण्यासारखे आहे. कारण ज्याचे काहीच कर्तब नाही तो कदाचित उद्या कर्तब दाखवेल. पण ज्याची काम करण्याची पद्धतच 'आतंकवादाचे हिटलारी' स्वरूप आहे तो विनाश सोडले तर इतर कुठेच घेऊन जाणार नाही.

पण भारता सारखा देश या दोघांना पंतप्रधान म्हणून स्वीकारण्यापेक्षा कूप जास्त 'डीजर्व्ह' करतो. इथ अनुभवी पण निर्णय घेण्याची धमक असणारा हवा. सोबतच संवेदनशील आणि 'पूर्णतः धर्मनिरपेक्ष' असावा. बाबासाहेबांनी लिहिलेल्या संविधानाला अंतिम मानणारा असावा. आणि या दोघांतही ही कुवत नाही. दिल्ली आणि अहमदाबाद मध्ये भारत संपत नाही. त्यांना सोडून ही आपल्याकडे अनेक नेतृत्व आहेत. माध्यमांनी सामाजिक जबाबदारी म्हणून इतर पर्यायांचाही विचार करावा.

नसता जनता दळतेय आणि हे लोक देश खातायेतही परिस्थिती येईल. आपण धडावर डोके असल्यासारखे विचार करू म्हणजे पुन्हा 'मै ये हुं, मी वो हुं' म्हणून टोप्या घालून मिरवावे लागणार नाही.

काल परवाच तिसर्या आघाडी सारख काही तरी होऊ शकते याची ही शक्यता समोर आलेली आहे!


खाली मागे एकदा सीताराम येचुरींचे या बद्दलचे बोलणे फार आवडले. खुपच संयमी आणि राकाराण्याच्या फंडामेंटल वर प्रकाश टाकणारी मुलाखत.

टीप: माझा 'खरच' कोणत्याही राजकीय पक्षाशी संबंध नाही :)

मी आणि आशा वाघमारेने प्रेम विवाह केला. मी मुस्लीम घरात जम्नालो... अमर हबीब

अमर हबीब यांना एक लाखाचा पुरस्कार 'आम्ही सारे' या संघटनेने नुकताच दिला. सत्काराला उत्तर देतांना त्यांनी केलेल्या भाषणातील काही मुद्दे. हे शेखर सोनाळकर यांनी लिहून काढले आहेत.

“मी आणि आशा वाघमारेने प्रेम विवाह केला. मी मुस्लीम घरात जम्नालो. ती ख्रिश्चन. दोघांनीही धर्म बदलला नाही. प्रेम कोणातही होऊ शकते. ती एक भावना आहे. आज जर कोण दोन भिन्न धर्मियांना लग्न करायचे असेल तर धार्मिक पद्धतीने तत्काळ करता येते. एकाचा धर्म बदलून मंदिरात, मशिदीत किंवा चर्चमध्ये लगेच लग्न करता येते. पण स्पेशल मारेज एक्ट खाली लग्न करायचे असेल. प्रेमात, लग्नात धर्म भादालाण्याची अट नको असे वाटत असेल, तर एक महिन्याची नोटीस द्यावी लागते. हा एक महिना घरच्यांना दबाव आणण्यासाठी,लग्न मोडण्यासाठी मिळतो. हे चुकीचे आहे."

"मला पहिली मुलगी झाली. तरंग. मी तिचे नाव बालवाडीत टाकायचे ठरविले. आशाची भाषा मराठी. आम्ही दिल्लीकडचे आमच्या घरात उर्दू बोलली जात असे. माझी मातृभाषा उर्दू. पण मी ठरविले घरात आईची भाषा चालली पाहिजे. आणि मी ठरवून घरात मराठीत बोलायचो. यामुळे तरंग आणि सारंगचे नाव मी मराठी शाळेत घालायचे ठरविले. एका ख्यातनाम शाळेत गेलो. समोरच देवी सरस्वतीचा पुतळा. मला मुख्याध्यापक म्हणाले आम्ही तर रोज सरस्वतीची प्रार्थना घेतो. दुसऱ्या शाळेत रोज तीन हिंदू देवाच्या प्रार्थना. मी वैतागलो. अखेरील घराच्या सर्वात जवाच्या शाळेत नाव टाकले. माझी साडेचार वर्षाची तरंग एक दिवस शाळेतून आली आणि घडाघडा गायत्री मंत्र म्हणून दाखवला. माझी सून मुस्लीम. तिची मातृभाषा उर्दू. मी ठरविले नातवाला उर्दू शाळेत घालायचे. तेथे त्याला बालवयात इस्लाम व कलमा शिकवल्या जातात. का ? असे सरकारी अनुदानावर चालणाऱ्या शाळात आपापला धर्म जबरदस्तीने का लादला जातो ? मला माझ्या मुलांना चवदा वर्षांचे होइपर्यंत धर्म शिकवायचा नव्हता. १४ वर्षानंतर त्यांना समज येते. त्यांनी त्यांचा मुक्त मनाने धर्म ठरवावा. अशी एकही शाळा नसावी की जेथे धर्माची जबरदस्ती नसेल."

"मला सगळे विचारतात की तु मुसलमानांसाठी काय केलेस ? का ? हा प्रश्न ही मंडळी चंद्रकांत वानखडेला विचारीत नाहीत की तु मराठ्यांसाठी काय केलेस ? शेखर सोनाळकरला विचारीत नाहीत की तु सीकेप्यांसाठी काय केलेस ? मलाच काय विचारतात ? मी सर्व समाजाचा आहे."

"येत्या चार महिन्यात देशाला एका महत्वाच्या प्रश्नांचे उत्तर द्यावयाचे आहे. पुन्हा १९४०च्या जर्मनीच्या वंशद्वेषाच्या मार्गाने आपल्याला जायचे आहे की भारतींय संविधानाच्या, स्वतंत्र चळवळीच्या विचाधारेच्या, सुसंस्कृत मार्गाने जायचे आहे ?”

(एका फाटक्या कार्यकर्त्याला विदर्भातल्या ११ जिल्ह्यातील कार्यकर्त्यांनी ११ लाख रुपयाचा निधी जमा करून दिला. त्याने त्यातून स्वत:साठी एक पैसाही न घेता 'आम्ही सारे' प्रतिष्ठान बनवून त्या मार्फत दरवर्षी एका कार्यकर्त्याला १ लाख रुपयाचा पुरस्कार द्यायला सुरुवात केली. त्या कार्यकर्त्याचे नाव चंद्रकांत वानखडे . कधी एके काळी वानखडे एका प्रतिष्ठानाकडून स्वत:साठी मदत घेत होते आणि त्यांच्या अटी जाचक वाटल्याने वर्षभरातच त्यांनी ती मदत घेणे सोडूनही दिले होते!)

अमर हबीब यांच्याविषयी माहितीसाठी सुधाकर जाधव यांचा लेख पहा http://myblog-common-nonsense.blogspot.in/2013/10/blog-post_21.html

सौजन्य: https://www.facebook.com/murli.khairnar

तरुण मतदार वळवायचे कसे

महाराष्ट्रात नवीन १.०५ करोड नवीन तरुण मतदार १४ च्या इलेक्शन मध्ये येणार आहेत. बघुत त्यांना खिशात कोण घालते! 
या वर्गाला टार्गेट करण्यासाठी सोशल मेडिया ओळख चांगली करायला हवी. फेसबुक, ट्वीटर आणि इतर सोशल साईट वर पक्षांचा प्रेसेन्स असायला हवा. 
आम्ही लवकरच मुख्यमंत्री कडून राजकारणासाठी सोशल मेडिया स्त्रयाटेजी वर तज्ञांच्या लेखांची मालिका सुरु करणार आहोत. तर वाट पहा -तरुण मतदार वळवायचे कसे! ची  

गान्धी : रामचन्द्र गुहा

In the West, they place bunches of flowers in front of tombstones of their dear departed, no more for them to smell than followers of some eastern customs expect their ancestors to come out of the grave to feast on the food they offer.

Are books on Gandhi like these tokens of remembrance and affection, acknowledgement of an indefinite, but defining bond with the past? Most certainly not, asserts Ramchandra Guha, who has been working on Gandhi since the late nineties, not on a specific grant or research fellowship but on his own, taking advantage of invitations to teach a course or deliver a lecture to stay on, visit archives, interview people and do the myriad other things that historians do to assemble their material.

Unlike other national leaders like Churchill or Roosevelt, interest in whom fades with distance in time and space from their immediate context, interest in Gandhi has tended to grow after his death.

A Brazilian band, Guha was surprised to learn, was called Gandhi, and a photo studio in Berkeley, California, punned on an activity Gandhi was famous for, to advertise Only Gandhi knows more than us about fast. The first of Guha’s two-part volume on Gandhi has just come out, Gandhi before India, which deals with his formative years in South Africa.

Guha stresses the importance of this period. This is a time when Gandhi had friends, not acolytes and followers, who could influence his thinking — Hindu, Jain, Jew and Christian friends, who are relatively unknown even to Gandhians.

Guha sums up Gandhi’s relevance thus: Gandhi continues to inspire resistance to unjust authority in non-violent forms, in many parts of the world. Martin Luther King, Jr. and Nelson Mandela have, of course, helped amplify the reach of his vision. But it was vital that Gandhi identified the links of legitimacy and authority a strategy of passive resistance could corrode in a regime that survives on legitimacy rather than on use of pure brute force.

Gandhi’s caution that the world has enough for everyone’s need, but not to meet everyone’s greed, resonates with fresh meaning as environmental sustainability gains ever increasing salience. Guha started off as a historian, studying the environment.

Gandhi’s stress on dialogue and respect for his opponent’s point of view remains as relevant today as it was in the past. Guha uses the example of the recent debate on allowing foreign direct investment in multi-brand retail to illustrate his point. Narendra Modi could have raised any number of valid objections to oppose FDI in retail, but he chose, instead, to ask how many Italian businessmen stood to gain from the move. The original political hero from Gujarat would never display such bad faith.

Gandhi’s stress on inter-faith harmony is as relevant today as it was in his time.

And, finally, Gandhi’s stress on non-violence. Mainstream India, says Guha, has behaved very badly with Kashmiris and tribal communities around the land, leading to violent protest. Gandhi also would have resisted but shunned the violence. The African National Congress did abandon non-violence after the Sharpville massacre but never attacked civilians, targeting only combatants. Jihadis and Maoists who glorify the spilling of blood could advance their cause by tempering their quest for justice with the spirit of non-violent agitation.

What about Dalits? Didn’t Gandhi support the system of four varnas? This, says Guha, is both unfortunate and unjust. Gandhi has written so much that he is easy game for cherry-picking. Gandhi opposed untouchability and defended the varna system in 1919, soon after his arrival in India, but his views evolved. Towards the end, the only marriage he would solemnise in his ashram was one between a Dalit and a non-Dalit. This evolution from opposing untouchability to advocating temple entry, inter-caste dining and finally inter-caste marriage is hardly defence of the caste system.

But, Guha readily concedes, the Dalits need an Ambedkar as well. It is not enough to have a high-caste reformer, they need reform from below as well.

How about Gandhi’s views on women? S Gopalakrishnan, a Malayalam columnist, once compared Gandhi’s view on physicality with those of the Great Gama, unbeaten wrestler, and drew a similarity between their stress on celibacy as a source of strength and purity of purpose.

Guha does not agree that Gandhi bought into the vision of woman as temptress, leading noble men astray. He had many women friends whom he genuinely respected. And even more tellingly, he encouraged women to enter active public life. It would be difficult to see such a man as a misogynist.

Mohandas evolved in South Africa into the Gandhi who became the Mahatma in India. The photographs in the book capture that evolution as Gandhi’s clothes change over the years from a western suit to austere, white robes.

The book’s 679 pages might make for a bulkier tribute than flowers or noodles, but give you the opportunity to savour the essence of what moved Einstein to hyperbole: “Generations to come will scarce believe that such a one as this ever in flesh and blood walked upon this earth.”